Πολιτεία, εν:12 & 13

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΑΘΗΝΑ 8 /11/ 2009

Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
α΄ απόσπασμα
Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι ;
Ἀληθῆ, ἔφη.
Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.
Τὸ ποῖον δή;
Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν , εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.

β΄ απόσπασμα
Ἔπειτ’ , ἔφη , ἀδικήσομεν αὐτούς, καὶ ποιήσομεν χεῖρον ζῆν , δυνατὸν αὐτοῖς ὂν ἄμεινον;
Ἐπελάθου , ἦν δ’ ἐγώ, πάλιν , ὦ φίλε, ὅτι νόμῳ οὐ τοῦτο μέλει , ὅπως ἕν τι γένος ἐν πόλει διαφερόντως εὖ πράξει, ἀλλ΄ ἐν ὅλῃ τῇ πόλει τοῦτο μηχανᾶται ἐγγενέσθαι, συναρμόττων τοὺς πολίτας πειθοῖ τε καὶ ἀνάγκῃ, ποιῶν μεταδιδόναι ἀλλήλοις τῆς ὠφελίας ἣν ἂν ἕκαστοι τὸ κοινὸν δυνατοὶ ὦσιν ὠφελεῖν καὶ αὐτὸς ἐμποιῶν τοιούτους ἄνδρας ἐν τῇ πόλει, οὐχ ἵνα ἀφιῇ τρέπεσθαι ὅπῃ ἕκαστος βούλεται , ἀλλ΄ ἵνα καταχρῆται αὐτὸς αὐτοῖς ἐπὶ τὸν σύνδεσμον τῆς πόλεως.
Ἀληθῆ, ἔφη. ἐπελαθόμην γάρ.
Σκέψαι τοίνυν, εἶπον, ὦ Γλαύκων, ὅτι οὐδ΄ ἀδικήσομεν τοὺς παρ’ ἡμῖν φιλοσόφους γιγνομένους, ἀλλὰ δίκαια πρὸς αὐτοὺς ἐροῦμεν, προσαναγκάζοντες τῶν ἄλλων ἐπιμελεῖσθαί τε καὶ φυλάττειν.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: « Τί δέ; ……… ὃ νῦν ἐπιτρέπεται».
ΜΟΝΑΔΕΣ 10
2. ἀναβῆναι, τὸ ἀγαθόν, τοὺς δεσμώτας
Ποια είναι η αλληγορική ερμηνεία των παραπάνω όρων; Για την απάντησή σας να λάβετε υπόψη το παράθεμα του σχολικού βιβλίου: « Η αλληγορία είναι ένας εκφραστικός τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας άλλα λέγει και άλλα εννοεί. Πρόκειται συνεπώς για συνεχή μεταφορά ή παρομοίωση» . ΜΟΝΑΔΕΣ 10
3. Με βάση τα στοιχεία του β΄ αποσπάσματος να σχολιάσετε ποιο είναι το μέλημα του νόμου. ΜΟΝΑΔΕΣ 10
4. Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία του α΄ και β΄ αποσπάσματος να αναπτύξετε το ρόλο και το χρέος των «πεπαιδευμένων» φυλάκων στην Πολιτεία. Πιστεύετε ότι είναι δίκαιη η λύση που προτείνει ο Σωκράτης σχετικά με τον εξαναγκασμό τους; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
ΜΟΝΑΔΕΣ 10
5. Τι γνωρίζετε για την Δημοκρατία από τις Φαύλες Πολιτείες του
Πλάτωνα;
ΜΟΝΑΔΕΣ 10
6. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με λέξεις στα Νέα Ελληνικά:
Ρήμα Παράγωγο ουσιαστικo Παράγωγο επίθετο Σύνθετο ουσιαστικό Σύνθετο επίθετο Ονοματικό σύνολο/ φράση
(ἔχουσιν)
ἔχω
(προειρημένων)
λέγω
(πράττειν)
πράττω
(ζῶντες)
ζῶ

ΜΟΝΑΔΕΣ 10