Το βιβλίο παρουσίασαν ο Δημήτρης Στεφανάκης, συγγραφέας (Μέρες Αλεξάνδρειας-Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι) και η Έφη Ριζά-Σκύφα, φιλόλογος. Απόσπασμα από την παρουσίαση του βιβλίου στο Βιβλιοκαφέ Έναστρον από την κ. Έφη Ριζά-Σκύφα.
Από επαγγελματική διαστροφή και μόνο ένα βιβλίο με έλκει ή με απωθεί από τις πρώτες σελίδες κιόλας, πριν καν μπω στην υπόθεση, από τη γλώσσα του και μόνο. Το βιβλίο του κ. Γουσίδη έχει γλωσσική αρτιότητα και εύκολα αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης ότι ο άνθρωπος αυτός ξέρει ελληνικά, γνωρίζεται με τις λέξεις, έχει μυηθεί στο περιεχόμενό τους. Δεν αντιγράφει κοινότοπες εκφράσεις, αλλά συνειδητά ή ασύνειδα επιλέγει μία-μία τις λέξεις του για να διαμορφώσει το λόγο του. Δεν ξέρω αν η ζωή του κινείται στο «γράψε-σβήσε» ή αν ο λόγος προκύπτει αβίαστα, ξέρω όμως ότι ρέει φυσικά και αυτό επιτρέπει στον αναγνώστη να παρακολουθεί εύκολα τη σκέψη του αφηγητή.
Η έκδοση συνοδεύεται από όλα εκείνα τα βοηθητικά στοιχεία που επιτρέπουν στον αναγνώστη να μελετά πραγματικά το βιβλίο ώστε να μπορεί σε δεύτερο χρόνο να διερευνήσει τα ζητήματα που θίγει. Τα στοιχεία αυτά είναι το γλωσσάριο, το χρονολόγιο και η βιβλιογραφία.
Το βιβλίο καλύπτει επί της ουσίας μια περίοδο τριάντα χρόνων περίπου. Παρόλο που επικεντρώνεται στην περίοδο 1423 – 1453 μ.Χ. εντούτοις νιώθεις ότι αγγίζει διαχρονικά ζητήματα που προβληματίζουν και συχνά βασανίζουν τον άνθρωπο.
Βασικό θέμα είναι η δογματική και απόλυτη θεώρηση της ζωής που εκφράζεται μέσα από τα στερεότυπα, μέρος των οποίων είναι και ο τίτλος του βιβλίου, Ο καλός χριστιανός.
Βεβαίως το δογματισμό, τη βία, το φανατισμό, τις εντάσεις και τις συγκρούσεις τις εντάσσει στο χώρο της εκκλησίας, αλλά ο καθένας από μας διαισθάνεται ότι αφορούν κάθε τομέα της ζωής και κάθε χώρο της ανθρώπινης δράσης, αφού τα πρόσωπα που εκφράζουν την εκκλησία αναπόφευκτα έχουν ευρύτερη δράση μέσα στην κοινωνία, την οποία σε μεγάλο ή μικρό βαθμό επηρεάζουν. Εξάλλου η υπόθεση του βιβλίου ξετυλίγει ένα παιχνίδι εξουσίας στο οποίο οι παίκτες διεκδικούν τη δύναμη με κάθε τρόπο.
Βεβαίως όλα αυτά είναι ενταγμένα μέσα στο ιστορικό πλαίσιο που επικεντρώνεται κυρίως στην παρακμή και την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας η οποία συνδέεται με τη σύγκρουση της ορθόδοξης και της καθολικής εκκλησίας. Ωστόσο εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο τότε και το τώρα και η διαπίστωση αυτή είναι σοκαριστική. Γιατί σήμερα μπορεί το ρόλο της εκκλησίας να το έχει αναλάβει η επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά οι παίκτες είναι το ίδιο σκληροί και απόλυτοι.
Ένα επίσης σημαντικό θέμα, στον αντίποδα εντελώς του προηγούμενου, που θίγει το βιβλίο είναι η ιδεολογική σύγχυση του ανθρώπου απέναντι σε θέσεις που δεν έχουν αμιγώς θετικό ή αρνητικό χαρακτήρα, η δυσκολία του να τις αξιολογήσει και να κάνει τελικές επιλογές, ειδικά όταν είναι υποχρεωμένος να αποφασίσει. Η αμφιβολία και ο υγιής προβληματισμός παίρνουν στα λόγια του αφηγητή, του αμφιταλαντευόμενου νέου Δημήτριου Παχυμέρη ουσιαστική διάσταση και απομυθοποιούνται οι κανόνες της απόλυτης πίστης στη μια και μοναδική θρησκεία, και όχι μόνο.
Στο βιβλίο διέκρινα αξιόλογες αφηγηματικές αρετές. Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της πρωτοπρόσωπης αφήγησης. Θεωρώ τη χρήση της πάρα πολύ δύσκολη υπόθεση για το συγγραφέα. Απαιτεί την επιλογή του κατάλληλου λεξιλογίου ώστε να αναδίδει ειλικρίνεια και αμεσότητα και να μην εκπίπτει σε απλοϊκότητα. Ο τρόπος που χειρίζεται ο Κώστας Γουσίδης την πρωτοπρόσωπη αφήγηση είναι πολύ πετυχημένος γιατί σέβεται το μέτρο. Με μέτρο επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί και οι διάλογοι που προσφέρουν ζωντάνια στην αφήγηση.
Άλλο αφηγηματικό πλεονέκτημα του βιβλίου είναι η ευθύγραμμη χρήση του χρόνου – οι αναδρομές και οι προλήψεις, όπου υπάρχουν, είναι πολύ σύντομες και ευέλικτες και δεν αποκόπτουν τον αναγνώστη από το αφηγηματικό παρόν.
Παράλληλα είναι αξιοπρόσεκτη η σύμπλευση της ιστορικής πραγματικότητας με τη μυθοπλασία: υπαρκτά πρόσωπα ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο Γεώργιος Πλήθωνας – ανύπαρκτο πρόσωπο ο Δημήτριος Παχυμέρης. Εξίσου ενδιαφέρουσα όμως είναι και η απομυθοποίηση της ιστορίας: πλιατσικολόγοι οι σταυροφόροι, μικρόψυχοι οι αντιπρόσωποι της εκκλησίας και ανθρωπάκια που απλώς διψούν για εξουσία.
Οι περιγραφές και οι αφηγήσεις σε ορισμένα σημεία είναι συγκλονιστικές. Χαρακτηριστικό αυτό που αναφέρεται στην τελευταία νύχτα πριν την άλωση και συγκεκριμένα τη στιγμή του αποκεφαλισμού του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι επίσης η χρήση της ειρωνείας που γίνεται καυστικότητα με τρόπο που δεν ενοχλεί ακόμα και τους βαθιά θρησκευόμενους γιατί αποτελεί μια εύστοχη στηλίτευση της ανακολουθίας της εκκλησίας, την οποία όλοι έχουμε στο μυαλό μας.
Δεν έχω διαβάσει τα προηγούμενα βιβλία του κ. Γουσίδη για να σας μιλήσω για την συγγραφική του εξέλιξη. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι Ο καλός χριστιανός είναι ένα πολύ καλό βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε. Ο Κώστας Γουσίδης είναι ένας συγγραφέας που σέβεται τους αναγνώστες του.
Από επαγγελματική διαστροφή και μόνο ένα βιβλίο με έλκει ή με απωθεί από τις πρώτες σελίδες κιόλας, πριν καν μπω στην υπόθεση, από τη γλώσσα του και μόνο. Το βιβλίο του κ. Γουσίδη έχει γλωσσική αρτιότητα και εύκολα αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης ότι ο άνθρωπος αυτός ξέρει ελληνικά, γνωρίζεται με τις λέξεις, έχει μυηθεί στο περιεχόμενό τους. Δεν αντιγράφει κοινότοπες εκφράσεις, αλλά συνειδητά ή ασύνειδα επιλέγει μία-μία τις λέξεις του για να διαμορφώσει το λόγο του. Δεν ξέρω αν η ζωή του κινείται στο «γράψε-σβήσε» ή αν ο λόγος προκύπτει αβίαστα, ξέρω όμως ότι ρέει φυσικά και αυτό επιτρέπει στον αναγνώστη να παρακολουθεί εύκολα τη σκέψη του αφηγητή.
Η έκδοση συνοδεύεται από όλα εκείνα τα βοηθητικά στοιχεία που επιτρέπουν στον αναγνώστη να μελετά πραγματικά το βιβλίο ώστε να μπορεί σε δεύτερο χρόνο να διερευνήσει τα ζητήματα που θίγει. Τα στοιχεία αυτά είναι το γλωσσάριο, το χρονολόγιο και η βιβλιογραφία.
Το βιβλίο καλύπτει επί της ουσίας μια περίοδο τριάντα χρόνων περίπου. Παρόλο που επικεντρώνεται στην περίοδο 1423 – 1453 μ.Χ. εντούτοις νιώθεις ότι αγγίζει διαχρονικά ζητήματα που προβληματίζουν και συχνά βασανίζουν τον άνθρωπο.
Βασικό θέμα είναι η δογματική και απόλυτη θεώρηση της ζωής που εκφράζεται μέσα από τα στερεότυπα, μέρος των οποίων είναι και ο τίτλος του βιβλίου, Ο καλός χριστιανός.
Βεβαίως το δογματισμό, τη βία, το φανατισμό, τις εντάσεις και τις συγκρούσεις τις εντάσσει στο χώρο της εκκλησίας, αλλά ο καθένας από μας διαισθάνεται ότι αφορούν κάθε τομέα της ζωής και κάθε χώρο της ανθρώπινης δράσης, αφού τα πρόσωπα που εκφράζουν την εκκλησία αναπόφευκτα έχουν ευρύτερη δράση μέσα στην κοινωνία, την οποία σε μεγάλο ή μικρό βαθμό επηρεάζουν. Εξάλλου η υπόθεση του βιβλίου ξετυλίγει ένα παιχνίδι εξουσίας στο οποίο οι παίκτες διεκδικούν τη δύναμη με κάθε τρόπο.
Βεβαίως όλα αυτά είναι ενταγμένα μέσα στο ιστορικό πλαίσιο που επικεντρώνεται κυρίως στην παρακμή και την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας η οποία συνδέεται με τη σύγκρουση της ορθόδοξης και της καθολικής εκκλησίας. Ωστόσο εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο τότε και το τώρα και η διαπίστωση αυτή είναι σοκαριστική. Γιατί σήμερα μπορεί το ρόλο της εκκλησίας να το έχει αναλάβει η επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά οι παίκτες είναι το ίδιο σκληροί και απόλυτοι.
Ένα επίσης σημαντικό θέμα, στον αντίποδα εντελώς του προηγούμενου, που θίγει το βιβλίο είναι η ιδεολογική σύγχυση του ανθρώπου απέναντι σε θέσεις που δεν έχουν αμιγώς θετικό ή αρνητικό χαρακτήρα, η δυσκολία του να τις αξιολογήσει και να κάνει τελικές επιλογές, ειδικά όταν είναι υποχρεωμένος να αποφασίσει. Η αμφιβολία και ο υγιής προβληματισμός παίρνουν στα λόγια του αφηγητή, του αμφιταλαντευόμενου νέου Δημήτριου Παχυμέρη ουσιαστική διάσταση και απομυθοποιούνται οι κανόνες της απόλυτης πίστης στη μια και μοναδική θρησκεία, και όχι μόνο.
Στο βιβλίο διέκρινα αξιόλογες αφηγηματικές αρετές. Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της πρωτοπρόσωπης αφήγησης. Θεωρώ τη χρήση της πάρα πολύ δύσκολη υπόθεση για το συγγραφέα. Απαιτεί την επιλογή του κατάλληλου λεξιλογίου ώστε να αναδίδει ειλικρίνεια και αμεσότητα και να μην εκπίπτει σε απλοϊκότητα. Ο τρόπος που χειρίζεται ο Κώστας Γουσίδης την πρωτοπρόσωπη αφήγηση είναι πολύ πετυχημένος γιατί σέβεται το μέτρο. Με μέτρο επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί και οι διάλογοι που προσφέρουν ζωντάνια στην αφήγηση.
Άλλο αφηγηματικό πλεονέκτημα του βιβλίου είναι η ευθύγραμμη χρήση του χρόνου – οι αναδρομές και οι προλήψεις, όπου υπάρχουν, είναι πολύ σύντομες και ευέλικτες και δεν αποκόπτουν τον αναγνώστη από το αφηγηματικό παρόν.
Παράλληλα είναι αξιοπρόσεκτη η σύμπλευση της ιστορικής πραγματικότητας με τη μυθοπλασία: υπαρκτά πρόσωπα ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο Γεώργιος Πλήθωνας – ανύπαρκτο πρόσωπο ο Δημήτριος Παχυμέρης. Εξίσου ενδιαφέρουσα όμως είναι και η απομυθοποίηση της ιστορίας: πλιατσικολόγοι οι σταυροφόροι, μικρόψυχοι οι αντιπρόσωποι της εκκλησίας και ανθρωπάκια που απλώς διψούν για εξουσία.
Οι περιγραφές και οι αφηγήσεις σε ορισμένα σημεία είναι συγκλονιστικές. Χαρακτηριστικό αυτό που αναφέρεται στην τελευταία νύχτα πριν την άλωση και συγκεκριμένα τη στιγμή του αποκεφαλισμού του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι επίσης η χρήση της ειρωνείας που γίνεται καυστικότητα με τρόπο που δεν ενοχλεί ακόμα και τους βαθιά θρησκευόμενους γιατί αποτελεί μια εύστοχη στηλίτευση της ανακολουθίας της εκκλησίας, την οποία όλοι έχουμε στο μυαλό μας.
Δεν έχω διαβάσει τα προηγούμενα βιβλία του κ. Γουσίδη για να σας μιλήσω για την συγγραφική του εξέλιξη. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι Ο καλός χριστιανός είναι ένα πολύ καλό βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε. Ο Κώστας Γουσίδης είναι ένας συγγραφέας που σέβεται τους αναγνώστες του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου