Δευτέρα 24 Μαΐου 2010

Jean - Luc Godard : "Το δικαίωμα του δημιουργού; Μα ένας δημιουργός δεν έχει παρά καθήκοντα"

Στη συνέντευξη που παραχώρησε ο Jean-Luc Godard στην ομάδα του Inrocks, ο Γαλλοελβετός δημιουργός μιλά για τη νέα του ταινία "Film Socialiste", την υπόθεση και τη διανομή της, καθώς και για τα πνευματικά δικαιώματα, την τηλεόραση, την Ελβετία και την Ελλάδα.
Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα.

Για τον τίτλο της νέας του ταινίας "Filme Socialiste" και την υπόθεσή της
Είχα πάντα μια λίστα με έτοιμους τίτλους, που μου έδειχναν τις ταινίες που θα μπορούσα να γυρίσω. Όταν, βέβαια, ξεκίνησα να γυρίζω την ταινία αυτή, όσο περνούσε ο καιρός, ο τίτλος σταμάτησε να μου αρέσει τόσο πολύ. Η ταινία θα μπορούσε να ονομάζεται «Κομουνισμός» ή «Καπιταλισμός», αντί για «Σοσιαλισμός» όπως είχα αποφασίσει. Αλλά συνέβη τυχαία κάτι διασκεδαστικό: όταν ο φιλόσοφος Jean-Paul Curnier διάβαζε μια μπροσούρα σχετικά με την ταινία, το όνομα της παραγωγής Vega Film προηγούνταν του τίτλου, με αποτέλεσμα να νομίσει ότι ο τίτλος ήταν Film Socialisme. Μου έστειλε, λοιπόν, ένα γράμμα 12 σελίδων λέγοντας μου γιατί του άρεσε ο τίτλος αυτός. Σκέφτηκα ότι θα έχει δίκιο και αποφάσισα να κρατήσω τη λέξη «Film» σαν πρώτη λέξη του τίτλου. Ήταν σαν η λέξη αυτή να αρνούνταν εν μέρη τη λέξη «σοσιαλισμός» του αρχικού τίτλου.
Στην αρχή σκεφτόμουν μια άλλη ιστορία, η οποία θα εκτυλισσόταν στη Σερβία, αλλά η ιστορία δεν προχωρούσε. Είχα, λοιπόν, τότε την ιδέα για μια οικογένεια που ζούσε σε ένα γκαράζ, την οικογένεια Martin. Αλλά αυτό δεν γινόταν σε μια ταινία μεγάλης διάρκειας: θα μετατρεπόταν σε μια απλή ιστορία, με μια μητέρα και τα παιδιά της, μια ταινία σαν αυτές που θα μπορούσε να γυρίσει κανείς και στη Γαλλία, με διαλόγους και διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις.
Οι σκηνές διακόπτονται πριν οι πρωταγωνιστές μετατραπούν σε ήρωες ταινίας. Πρόκειται περισσότερο για αγάλματα, τα οποία μιλούν. Κι αν μιλάμε για αγάλματα, τότε σκεφτόμαστε «πρόκειται για άλλες, παλαιότερες εποχές.» Κι αφού λέμε αυτό το «κάποτε», φεύγουμε για ταξίδι, πάμε στη Μεσόγειο. Εξού και η κρουαζιέρα.
... πρόκειται για συνειρμούς, όταν λέμε συνειρμοί μπορούμε να πούμε μετά σοσιαλισμός. Κι όταν πούμε σοσιαλισμός, τότε μπορούμε να μιλήσουμε για την πολιτική.
Για το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας
Είμαι κατά του νόμου Hadopi, ασφαλώς. Δεν υπάρχει πνευματική ιδιοκτησία. Είμαι, για παράδειγμα, κατά της έννοιας της κληρονομιάς.
Δεν διατίθεμαι να προβάλλω κάποια αντίρρηση αν κάποιος άλλος καλλιτέχνης πάρει εικόνες από τις ταινίες μου. Εξάλλου οι άνθρωποι το κάνουν αυτό, τις ανεβάζουν στο διαδίκτυο, κι αυτό δεν είναι πάρα πολύ καλό. Αλλά δεν νιώθω ότι παίρνουν κάτι από μένα. Εγώ, προσωπικά, δεν έχω σύνδεση στο διαδίκτυο. Αλλά στην ταινία μου υπάρχουν εικόνες που έρχονται από το διαδίκτυο.
...το δικαίωμα του να παραπέμπεις σε κάτι δεν υπάρχει στον κινηματογράφο, όπως υπάρχει στη λογοτεχνία. Στην επιστήμη κανείς δεν πληρώνει για να χρησιμοποιήσει μια φόρμουλα την οποία έχει αναπτύξει κάποιος συνάδελφός του.
Ο κινηματογράφος, όμως, δεν το επιτρέπει αυτό. Το δικαίωμα του δημιουργού, πρόκειται για κάτι πραγματικά αδύνατο. Ο δημιουργός δεν έχει κανένα δικαίωμα, εγώ δεν έχω κανένα δικαίωμα. Έχω μόνο υποχρεώσεις. Επιπλέον, στην ταινία μου δεν υπάρχουν παραπομπές, έχω δανειστεί απλά κάποια κομμάτια.
Για τη διανομή της ταινίας
H ταινία θα διατίθεται δωρεάν στο Internet την ίδια στιγμή που θα προβάλλεται σε σινεμά. Δεν πρόκειται για δική μου ιδέα. Όταν κάναμε τα προσεχώς του φιλμ, δηλαδή στην περίπτωση αυτή όλη την ταινία σε fast-forward, πρότεινα να τα ανεβάσουμε στο Youtube επειδή είναι ένα καλό μέσο για προώθηση ιδεών. Το να ανέβει όλο στο διαδίκτυο ήταν ιδέα της διανομής. Μου έχουν δώσει χρήματα για την ταινία, οπότε κάνω αυτό που μου ζητούν. Εγώ δεν θα το επέλεγα, μας πήρε τέσσερα χρόνια να γυρίσουμε την ταινία.
Εγώ αυτό που θα έκανα θα ήταν να βρω δυο νέους, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι, που να έχουν μια κάποια σχέση με το σινεμά, σαν αυτούς που συναντά κανείς στα μικρά φεστιβάλ. Θα τους έδινα μια κόπια DVD της ταινίας και, στη συνέχεια, θα τους ζητούσα να εκπαιδευτούν στην πτώση με αλεξίπτωτο. Έπειτα θα έδειχνα τυχαία στο χάρτη κάποιες περιοχές της Γαλλίας και θα τους έστελνα να πέσουν με αλεξίπτωτο σε αυτές. Στο σημείο που θα προσγειώνονταν, εκεί θα έπρεπε να προβάλλουν την ταινία. Σε ένα καφέ, σε ένα ξενοδοχείο, με το αντίτιμο 3 ή 4 ευρώ, όχι παραπάνω. Θα μπορούσαν να κινηματογραφήσουν την εμπειρία αυτή. Μετά από ένα ή δυο χρόνια, λοιπόν, θα μπορούσαμε να δούμε αν η ταινία μπορεί να προβληθεί στις κανονικές αίθουσες.
Για την τηλεόραση
Στη δεκαετία του 1980 εμφανιζόμουν στην τηλεόραση, αλλά αυτό με κάνει να βαριέμαι αυτή τη στιγμή. Δεν προσπαθώ πια να αλλάξω, να υπονομεύσω, συγκεκριμένες διαδικασίες στην τηλεόραση. Τότε πίστευα πως μπορώ να το κάνω. Δεν πίστευα ότι μπορώ να αλλάξω τα πράγματα όπως είχαν, αλλά να εμπνεύσω τον κόσμο να αλλάξει τη συμπεριφορά του. Υπάρχουν ακόμα, πάντως, ορισμένα στοιχεία που με ενδιαφέρουν στην τηλεόραση: τα ντοκιμαντέρ για τα ζώα, τα ιστορικά κανάλια, αλλά και η σειρά Dr House. Αλλά δεν θα μπορούσα να δω 10 επεισόδια το ένα μετά το άλλο.
Για την Ελβετία
Όσον αφορά την Ελβετία, σκέφτομαι όπως ο Καντάφι της Λιβύης: ένα κομμάτι ανήκει στη Γαλλία, ένα άλλο στη Γερμανία, η ιταλική Ελβετία στην Ιταλία, και, ιδού! Δεν υπάρχει πια Ελβετία.
Για την Ελλάδα
Θα πρέπει να ευχαριστήσουμε την Ελλάδα, είναι στην πραγματικότητα η Δύση αυτή που χρωστά στην Ελλάδα. Η φιλοσοφία, η δημοκρατία, η τραγωδία.... Ξεχνάμε συνεχώς τους δεσμούς μεταξύ τραγωδίας και δημοκρατίας. Χωρίς τον Περικλή δεν θα μπορούσε να υπάρξει ο Σοφοκλής. Και χωρίς τον Περικλή δεν υπάρχει Σοφοκλής. Ο τεχνολογικός κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα χρωστά τα πάντα στην Ελλάδα. Ποιος εφηύρε τη λογική; Ο Αριστοτέλης. Αν ισχύει το Α και το Β, τότε ισχύει το Γ. Λογικό. Οπότε όλος ο κόσμος σήμερα χρωστά χρήματα στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να ζητήσει εκατομμύρια δισεκατομμύρια σε πνευματικά δικαιώματα από τον σύγχρονο κόσμο, και θα ήταν λογικό να της τα δώσουμε. Χωρίς καθυστέρηση.
Όσον αφορά το χαρακτηρισμό των Ελλήνων ως ψεύτες: Αυτό μου θυμίζει έναν παλιό συλλογισμό που είχα μάθει στο σχολείο. Ο Επαμεινώνδας είναι ψεύτης, όλοι οι Έλληνες είναι ψεύτες, οπότε ο Επαμεινώνδας είναι Έλληνας. Δεν έχουμε προχωρήσει και πολύ από τότε.

Δεν υπάρχουν σχόλια: