Το Νέο Λύκειο

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Οδυσσέας Ελύτης: Απόσπασμα ομιλίας κατά την απονομή του Βραβείου Νόμπελ (8/12/1979)
"...Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετεινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιας μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος που κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών.
Είναι, το ξέρω, άτοπο ν' αναφέρεται κανείς σε προσωπικές περιπτώσεις. Και ακόμη πιο άτοπο να επαινεί το σπίτι του. Είναι όμως κάποτε απαραίτητο, στον βαθμό που αυτά βοηθούν να δούμε πιο καθαρά μιαν ορισμένη κατάσταση πραγμάτων. Και είναι σήμερα η περίπτωση. Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ' όλ' αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στη υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος π.χ. - χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας. Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.
Η σφαίρα που σχηματίζει η νέα ελληνική ποίηση έχει, θα μπορούσε να πει κανείς, όπως κάθε σφαίρα δύο πόλους: τον βόρειο και τον νότιο. Στον ένα τοποθετείται ο Διονύσιος Σολωμός που από την άποψη της εκφραστικής επέτυχε - προτού υπάρξει ο Mallarmé στα ευρωπαϊκά γράμματα - να χαράξει με άκρα συνέπεια και αυστηρότητα την αντίληψη της καθαρής ποίησης με όλα της τα παρεπόμενα: να υποτάξει το αίσθημα στη διάνοια, να εξευγενίσει την έκφραση και να δραστηριοποιήσει όλες τις δυνατότητες του γλωσσικού οργάνου προς την κατεύθυνση του Θαύματος. Στον άλλο πόλο, τοποθετείται ο K. Π. Καβάφης, αυτός που παράλληλα με τον T. S. Eliot έφτασε στην άκρα λιτότητα, στη μεγαλύτερη δυνατή εκφραστική ακρίβεια, εξουδετερώνοντας τον πληθωρισμό στην διατύπωση των προσωπικών του βιωμάτων.
Ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους κινήθηκαν οι μεγάλοι μας άλλοι ποιητές, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Σεφέρης, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο προς το ένα ή το άλλο από τα δύο άκρα. Αυτή είναι μια πρόχειρη και όσο γίνεται πιο σχηματική χαρτογράφηση του νεοελληνικού ποιητικού λόγου. Το πρόβλημα για μας που ακολουθήσαμε, ήτανε να επωμιστούμε τα υψηλά διδάγματα που μας κληροδότησαν και, ο καθένας με τον τρόπο του, να τ' αρμόσουμε πάνω στη σύγχρονη ευαισθησία. Πέραν από τα όρια της τεχνικής, οφείλαμε να φτάσουμε σε μια σύνθεση που από το ένα μέρος ν' αναχωνεύει τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης και από το άλλο να εκφράζει τα κοινωνικά και ψυχολογικά αιτήματα της εποχής μας. Με άλλα λόγια, να φτάσουμε να προβάλλουμε τον τύπο του "Ευρωπαίου - Έλληνα". Δεν μιλώ για επιτυχίες, μιλώ για προσπάθειες. Οι κατευθύνσεις είναι που έχουν σημασία για τον μελετητή της Λογοτεχνίας..."

Το τυπωμένο βιβλίο δεν θα χαθεί

Η φωνή στο τηλέφωνο ήταν νεανική και συνεσταλμένη: «Με λένε Βάνα Αυγερινού, είμαι από τις νέες εκδόσεις Μακόντο, απ’ όπου μόλις κυκλοφόρησαν δύο βιβλία του συγγραφέα Πάνου Καρνέζη...». Ενα νέο κορίτσι έκανε μόνη την προώθηση των βιβλίων του δικού της εκδοτικού οίκου, ο οποίος έχει μόλις επτά μήνες ζωή. Το όνομα «Μακόντο» η Βάνα Αυγερινού το δανείστηκε από τον αγαπημένο της συγγραφέα, τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Μακόντο λέγεται ένα χωριό στο μυθιστόρημά του «Εκατό χρόνια μοναξιάς». Πού ακριβώς βρίσκεται η είδηση; Ποιο είναι το ασυνήθιστο και το διαφορετικό στην πορεία της Βάνας Αυγερινού; Στο ότι, στα 32 της χρόνια, επιστρέφει στην Ελλάδα και ανοίγει έναν εκδοτικό οίκο, όταν άλλοι συνομήλικοί της φεύγουν από τη χώρα αναζητώντας στο εξωτερικό δουλειά και τύχη.
Πήγε στο Λονδίνο πριν από 11 χρόνια, το 2000 για μεταπτυχιακά, στοχεύοντας στην ακαδημαϊκή καριέρα. «Ενα μέρος του διδακτορικού μου αφορούσε την εκδοτική παραγωγή στην Αγγλία». Ετσι, πήρε συνεντεύξεις από εκδότες και λογοτεχνικούς πράκτορες και άρχισε να την ενδιαφέρει ο κλάδος. «Μετά τη μοναχική διαδικασία του διδακτορικού, συνεργάστηκα με το Granta Magazine, και με το Portobello Books, έναν εκδοτικό οίκο που ειδικεύεται στην ξένη λογοτεχνία, πράγμα όχι συνηθισμένο στην Αγγλία, αφού μόλις το 2-3% των εκδόσεων είναι μεταφράσεις». Στην πορεία συνεργάστηκε με πολλούς και μεγάλους εκδοτικούς οίκους, όπως τις εκδόσεις Penguin και Random House, κάτω από την ομπρέλα των οποίων στεγάζονται πολλοί μικροί εκδότες με εξειδίκευση σε διαφορετικές κατηγορίες βιβλίο. «Είναι το σύνηθες εκδοτικό τοπίο στη Βρετανία», λέει η Βάνα Αυγερινού. Μετά συνεργάστηκε με τις εκδόσεις Bloomsbury, όπου έκανε επιμέλειες, μεταφράσεις, διάβαζε χειρόγραφα που υποβάλλονταν προς έκδοση, ή έλεγχε την ποιότητα των μεταφράσεων. Προσπάθησε και στην Ελλάδα να μπει στον χώρο της μετάφρασης, αλλά «δυσκολεύτηκα, γιατί υπάρχουν πολλοί μεταφραστές και όταν είσαι άγνωστος είναι πιο δύσκολο. Αρχισε λοιπόν να ωριμάζει η ιδέα στο μυαλό μου να φτιάξω έναν μικρό εκδοτικό οίκο, που να μπορώ να διαλέγω εγώ τα βιβλία μου. Και παρότι δεν ήξερα σχεδόν τίποτα για τον εκδοτικό χώρο στην Ελλάδα, το ξεκίνησα», λέει με αφοπλιστική ειλικρίνεια.

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Ποίησης και Διηγήματος

Η Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ.) προκηρύσσει τον 13ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Ποίησης και Διηγήματος για το 2011.

Ο διαγωνισμός απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄ τάξης Γυμνασίου και όλων των τάξεων των ΓΕ.Λ, ΕΠΑ.Λ και ΕΠΑ.Σ της χώρας και η συμμετοχή σε αυτόν είναι προαιρετική.

Ο διαγωνισμός περιλαμβάνει δύο είδη του λόγου: Ποίημα και Διήγημα, με θέμα ελεύθερο.

Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι μαθητές με ένα ποίημα ή ένα διήγημα ή και τα δύο. Οι μαθητές που βραβεύτηκαν με Α΄ Βραβείο ποιήματος ή διηγήματος κατά τα έτη 2009 και 2010 δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής.

Τα ποιήματα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τους τριάντα (30) στίχους και τα διηγήματα τις πέντε (05) σελίδες.

Κάθε έργο υποβάλλεται σε πέντε (5) δακτυλογραφημένα αντίτυπα, με το ψευδώνυμο του συμμετέχοντα στο πάνω δεξιό μέρος της σελίδας. Το ψευδώνυμο που θα χρησιμοποιήσει ο κάθε μαθητής πρέπει να είναι μονολεκτικό και γραμμένο ελληνικά. Π.χ. Νεφέλη, Δαναός, Αλκαίος, Αγέρι, Δανάη κ.α.

Το ονοματεπώνυμο του μαθητή, η διεύθυνση κατοικίας του, το τηλέφωνό του καθώς και τα πλήρη στοιχεία του σχολείου του θα πρέπει να βρίσκονται σε κλειστό μικρότερο φάκελο, που εξωτερικά θα έχει μόνο το ψευδώνυμό του και τον τίτλο του έργου του.

Τα κείμενα πρέπει να αποσταλούν σε φακέλους από τους Διευθυντές των σχολείων ή απευθείας από τους μαθητές έως την 20η Μαρτίου 2011, στη διεύθυνση: Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών, οδός Γερανίου 41 (2ος όροφος), Τ.Κ. 104 31 Αθήνα (τηλέφωνο: 210- 3302550). Μέσα στο φάκελο αποστολής θα είναι και ο μικρότερος φάκελος με τα πραγματικά στοιχεία του μαθητή.

http://www.minedu.gov.gr

Bibliotherapy: A new chapter

Reading is helping couples to reconnect through sharing some well-chosen books. Rebecca Hardy discovers that reading out loud is just the literary fix her strained relationship needs

Since having our twins 18 months ago, my partner Andrew and I have discovered the terrible secret known to most parents: having children can sound the death knell for your relationship. No quality time together, little energy for sex, the endless bickering that goes with vying for time and constantly juggling work and home life – the list of relationship perils is long and depressing. But can a couples' reading service really help to reignite the spark?

The idea that reading books together can help couples in need might seem far-fetched, but not according to bibliotherapists. "Couple's bibliotherapy" is just one of the many cultural treats on offer at the School of Life in Bloomsbury, London. "One of the joys is that you discover new aspects of each other, or you may rediscover a connection you had at the beginning but have lost as life gradually takes over," says Ella Berthoud, one of the bibliotherapists. "It can also help couples communicate and understand each other better, as well as show new ways to share leisure time."

As Andrew and I are both booklovers, who paradoxically rarely find time to read, I am intrigued. Could rekindling our love for books magically rekindle our relationship? Yes, says Berthoud. In the 18 months since the service began, it has helped a range of couples, from the newly wedded to the newly knackered parent, she says.